Sáng ngày 25/3/2023, Đảng ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ xã Trường Yên tổ chức Lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh Đền Bin, thôn Chi Phong.

Tham dự buổi lễ có đồng chí Hoàng Ngọc Hòa, ủy viên Ban thường vụ Huyện ủy, Phó chủ tịch UBND huyện Hoa Lư, các đồng chí lãnh đạo phòng Quản lý di sản, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình, các đồng chí lãnh đạo phòng Nội vụ, phòng Văn hóa và thông tin huyện, các đồng chí lãnh đạo Đảng ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ xã Trường Yên.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, nhân dân thôn Chi Phong đã hăng hái tham gia các phong trào, các cuộc khởi nghĩa do các sĩ phu yêu nước tổ chức. Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập lãnh đạo phong trào cách mạng nước ta, nhân dân Chi Phong phát huy truyền thống chống đế quốc phong kiến. Đặc biệt, di tích còn nằm gần Hang Bin là nơi có vị trí chiến lược quan trọng và là kho cất giữ vũ khí quân dược, đóng quân của bộ đội.

Ngày nay, trong thời kỳ đất nước hòa bình, đời sống kinh tế nhân dân phát triển, đền Bin ngày càng giữ vị trí quan trọng hơn trong đời sống tinh thần của nhân dân, trở thành trung tâm sinh hoạt văn hóa, nghệ thuật, tín ngưỡng của nhân dân trong vùng, là cầu nối để đưa con em xa hương trở về với quê cha đất tổ.

Đền thờ các nhân vật lịch sử: Quý Minh Đại vương, Đô Thiên tôn thần, Uy Minh Đại vương và ông tổ nghề mộc Ninh Hữu Hưng.

Quý Minh Đại vương là nhân vật huyền thoại thời Hùng Vương thứ 18. Lai lịch của thánh Quý Minh được ghi chép lại trong nhiều thần tích, ngọc phả lưu giữ tại các địa phương trên cả nước và có rất nhiều dị bản khác nhau.

Đô Thiên tôn thần là người triều Lí Thái Tôn, gặp giặc nổi lên ở Giao Châu, thần hưởng ứng chiếu vua đi đánh giặc, đến khi dẹp yên giặc thì cưỡi mây mà đi. Các sách của Nghệ An, Bắc Ninh thì đều ghi là Thần theo vua Lê Thái Tổ khởi binh bình giặc Ngô. Trải tra xét lịch sử nước Việt thì Thần là người huyện Yên Khánh, trải phụng sự bốn triều đại vua nhà Trần. Làm quan đến chức Tả Gián Nghị Đại phu, Tham tri Chính sự. Đến khi gặp loạn Chiêm Thành, thần sách quân trấn giữ Hóa châu, khi qua đời phong tặng chức Thái phó. Vua Trần Nghệ Tông phong tặng cho được thờ tự tại Văn Miếu. Quốc triều cũng đã chuẩn ban cho việc thờ phụng. Thần tích chi tiết của thần được ghi chép đầy đủ trong tư liệu Hán Nôm của di tích. Trải qua các đời vua, ông được ban tặng nhiều sắc phong.

Thông qua vị hiệu Đoan túc chi thần và các vị hiệu khác được ban phong trong các bản sắc phong hiện còn lưu giữ tại di tích, có thể khẳng định Uy Minh Đại vương là Dương thần (thần nam), chính thần, lúc sống có công lao, trung tiết, lúc chết vẫn thiêng liêng phù trợ cho nước cho dân nên được nhân dân lập đền và thờ phụng qua nhiều thế kỉ.

Theo những di văn Hán Nôm có từ thời Hậu Lê và trong tâm thức của người dân địa phương làng Chi Phong, đền Bin vốn thờ tự Lão La đại thần Ninh Hữu Hưng. Theo thần Phả được lưu giữ tại đền làng Ninh Xá (xã Yên Ninh, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định) được viết lại vào năm Tự Đức thứ 22 (1869) do Tri huyện huyện Đại An, An Giang Bá Lê Huy Phan viết: “Ninh Hữu Hưng sinh năm 939, quê tại thôn Chi Phong, tổng Trường Yên, huyện Gia Viễn. Sau khi Đinh Tiên Hoàng Đế thu phục được 12 Sứ quân, thống nhất thiên hạ, lập nước Đại Cồ Việt, định đô tại Hoa Lư; Ninh Hữu Hưng được giao phụ trách lục phủ để xây dựng các cung điện tại Kinh đô Hoa Lư và vì vậy được phong chức Công tượng lục phủ giám sát đại tướng quân.

Việc đón nhận Bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh là niềm vinh dự của Nhân dân trên địa bàn xã Trường Yên nói chung, nhân dân thôn Chi Phong nói riêng, nhằm giáo dục và nhắc nhở các thế hệ hôm nay, nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với việc gìn giữ và phát huy giá trị lịch sử; qua đó cũng nhằm phục vụ nhiệm vụ phát triển du lịch trên địa bàn xã. Như vậy đến nay, xã Trường Yên có 26 di tích được công nhận; trong đó, 16 di tích cấp Quốc gia và 10 di tích cấp tỉnh.