Cùng Phamlaw tìm hiểu về Luật thừa kế đất đai theo di chúc theo quy định mới nhất của pháp luật hiện hành

Câu hỏi: Tôi là Lê Thị M, năm nay 32 tuổi, tôi đang có vấn đề này rất băn khoăn muốn được các Luật sư giải đáp như sau: Gia đình cụ thân sinh ra tôi có 3 anh chị em gồm tôi, anh trai tôi là Lê Văn T và em gái tôi là Lê Thị H. Hiện nay cả 3 anh chị em tôi đều đã lập gia đình và tạm ổn về cuộc sống, bố mẹ tôi cũng đều đã già và hiện đang sống cùng anh trai tôi trên diện tích đất 1200m2  do bố mẹ tôi cùng đứng tên trên GCNQSDĐ tại vùng ngoại thành. T2/2016, bố tôi ốm nặng và qua đời do tuổi cũng đã cao, sức yếu. Trước khi mất bố tôi có để lại di chúc thừa kế viết tay và gia đình tôi đã đem công chứng đầy đủ tại Văn phòng công chứng. Theo đó, bố tôi muốn chia ½ diện tích đất trên tương ứng 600m2 đất thuộc quyền sử dụng của bố tôi cho anh cả Lê Văn T vì vợ chồng anh đã hết lòng chăm sóc, phụng dưỡng bố mẹ tôi lúc ốm đau, còn 600m2 đất còn lại của mẹ tôi thì mẹ tôi sẽ tùy ý quyết định, tôi và em gái đã lấy chồng nên sẽ không cho đất mà cho mỗi người 200 triệu lấy vốn kinh doanh. Sau khi bố tôi mất, mẹ con chúng tôi có mở di chúc dưới sự chứng kiến của nhiều người trong gia đình, gia đình tôi đều thống nhất làm theo nguyện vọng, mong muốn cuối cùng của bố tôi.

Luật sư có thể cho tôi biết Luật thừa kế đất đai theo di chúc theo quy định mới nhất là gì? cũng như việc bố tôi để lại di chúc định đoạt tài sản như trên có hợp pháp hay không? Tại sao bố tôi lại không có quyền chia toàn bộ diện tích đất 1200m2 trên cho anh chị em tôi? Tôi rất mong nhận được ý kiến tư vấn từ phía Luật sư, tôi xin chân thành cảm ơn!

Trả lời: Đầu tiên, tôi xin thay mặt Phamlaw gửi lời cảm ơn tới chị đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi, đối với các thông tin chị đưa ra trên, tôi xin đưa ra tư vấn cụ thể để chị và gia đình tham khảo cụ thể như sau:

Hiện nay, di chúc là một trong những giấy tờ phổ biến được người dân sử dụng nhằm mục đích định đoạt tài sản của mình, Pháp luật cũng công nhận quyền thừa kế của công dân cụ thể

“Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật”

Như vậy, việc  bố chị lập di chúc thể hiện ý chí của mình đối với tài sản thuộc quyền sở hữu, sử dụng của ông là hoàn toàn hợp pháp, được pháp luật công nhận. Dưới đây là thông tin cụ thể hơn về luật thừa kế tài sản có di chúc mà chị và gia đình cần nắm rõ.

Thứ nhất: Về thừa kế theo di chúc

Về tính hợp pháp của di chúc thừa kế: Theo như chị đưa ra thông tin, di chúc bố chị lập là di chúc bằng văn bản và có công chứng đầy đủ tại văn phòng công chứng theo đúng quy định của pháp luật, khi lập di chúc bố chị cũng hoàn toàn minh mẫn, sáng suốt và có thể nhận thức đầy đủ để đưa ra quyết định. Như vậy, theo quy định tại Điều 630 Bộ Luật Dân sự năm 2015 thì di chúc mà bố chị để lại là hoàn toàn hợp pháp và có giá trị pháp lý, di chúc sẽ có hiệu lực khi bố chị mất và nội dung của di chúc trên là không trái với các quy định của pháp luật hiện hành.

Về nội dung của di chúc thừa kế: bố chị có chia 600m2 đất thuộc quyền sử dụng của bố chị cho anh cả Lê Văn T vì vợ chồng anh đã chăm sóc, phụng dưỡng bố mẹ chị lúc ốm đau, còn 600m2 đất còn lại của mẹ chị thì mẹ chị sẽ  được tùy ý quyết định. Điều này là hoàn toàn đúng theo quy định của pháp luật dân sự vì 1200m2 đất trên là tài sản chung của bố mẹ chị trong thời kỳ hôn nhân, cả hai cùng đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Vì vậy, bố chị chỉ có quyền sử dụng 600m2 tương ứng ½ diện tích đất trên, phần còn lại 600m2 thuộc quyền sử dụng hợp pháp của mẹ chị. Hiện nay mẹ chị vẫn còn sống thì mẹ chị vẫn có quyền sử dụng, quản lý diện tích đó, trường hợp mẹ chị muốn tặng cho các anh chị hay thực hiện giao dịch khác thì mẹ chị có thể để lại di chúc để định đoạt tài sản hoặc thực hiện các hợp đồng chuyển nhượng sao cho đúng với các quy định của pháp luật.  Việc bố chị để lại toàn bộ 600m2 đất trên cho anh trai chị là sự tự nguyên trong ý chí định đoạt tài sản và hoàn toàn hợp pháp, không trái với các quy định của pháp luật Dân sự hiện hành. Các phần còn lại của di chúc theo thông tin chị đưa ra là hoàn toàn hợp pháp, không trái với các quy định của pháp luật, không thuộc trường hợp bị pháp luật nghiêm cấm. Như vậy, việc bố chị để lại di chúc và để thừa kế đất đai cho anh chị diện tích 600m2 là hoàn toàn đúng quy định của Pháp luật, được pháp luật tôn trọng và bảo vệ.

Thứ hai: Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc

Theo Điều 644 Bộ Luật Dân sự năm 2015 quy định:

– Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

+ Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

+ Con thành niên mà không có khả năng lao động.

Cụ thể, những người là con chưa thành niên; cha; mẹ; vợ chồng; con đã thành niên nhưng mất khả năng lao động vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần 3 suất đó.

Pháp luật dân sự về thừa kế quy định bảo vệ quyền được hưởng di sản của những người có quan hệ huyết thống trực hệ, quan hệ hôn nhân và quan hệ nuôi dưỡng đối với người để lại di sản khi họ còn sống. Do đó họ có quyền lợi chính đáng được hưởng thừa kế bằng hai phần ba suất của một người hưởng thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, không phụ thuộc vào nội dung di chúc khi họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó. Tuy nhiên quy định này sẽ không được áp dụng trong trường hợp người thừa kế là người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại Điều 621 BLDS năm 2015 được phân tích ở trên.

Cách tính hai phần ba của một suất thừa kế chia theo pháp luật được tính trên căn cứ giá trị tài sản gốc được chia theo pháp luật và lấy tổng giá trị tài sản gốc đó chia đều cho các đồng thừa kế của người để lại di sản theo pháp luật (những người thuộc hàng thừa kế theo quy định của pháp luật tại Điều 621 BLDS 2015) có quyền hưởng; sau đó nhân với hai phần ba, đó chính là phần di sản của người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc được hưởng.

Như vậy, hiện nay có thêm Mẹ bạn là người được thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc đối chiếu theo quy định pháp luật hiện hành.

Chính pháp pháp lý về luật thừa kế đất đai có di chúc khá rõ ràng và chi tiết theo Bộ Luật Dân sự 2015, các quý khách hàng, quý bạn đọc nên tìm hiểu thật kĩ trước khi thực hiện các thủ tục về luật di chúc và thừa kế để áp dụng cho trường hợp gia đình, dòng họ. Tránh kiện cáo, xung đột đáng tiếc xẩy ra.